Schrijfsels

De Lauwers

De Lauwers

Ik heb mijn hele leven in de buurt van de rivier de Lauwers gewoond. De rivier bepaald mede de grens tussen Groningen en Friesland. De geschiedenis van het gebied rondom de Lauwers is bepaald door de strijd tegen het water. Vanaf de vroege middeleeuwen hebben de monniken van klooster Jeruzalem uit Gerkesklooster stukje bij beetje het gebied heroverd op de zee.

Dorpjes als Visvliet, Pieterzijl en Munnekezijl groeiden en bloeiden langs het water en op de rivier was een levendige handel.

Aan de hand van een presentatie, een aantal verhalen vertel ik wat meer over deze de geschiedenis van het gebied.

In de zomerperiode maak ik samen met de schippers van de ZK-31 van het Visserijmuseum in Zoutkamp regelmatig een boottocht vanuit Zoutkamp naar Visvliet. We lunchen in Visvliet, volgen daar de Eise Eisinga Droomtocht en stappen daar op de boot terug naar Zoutkamp.

Meer weten over de mogelijkheden, stuur een mail naar: Contact

MAANS & PJOTR: Bek-oaf!

MAANS & PJOTR: Bek-oaf!

Thea, de wandelvriendin van Maans, was mor niet opholden te zeuren: ‘Waarom doen we niet mee aan de Tocht om de Noord? We houden beiden van wandelen en we hoeven niet voor langste afstand te kiezen!’  

Maans had wat tegensputterd over massa’s minsen en kuddegedrag, mor uuteindelek het er toch over zien grote hart streken en toegeven. ‘Mor dan wel de 25 kilometer’ ha-der zeid. Hij wol hum ok niet kennen loaten vanzulf. Met Thea was er noar n ‘buitensportwinkel’ west om n poar echte wandelschoenen te kopen. Had er van heur kregen op zien verjoardag. ‘t Was dus dik aan’, want de rekening loog er niet om. Die stomme sokken en n wandelbroek had er niet hemmen huft. Noorse sokken doar zwoor Maans bij en n spiekerbroek voldee hum best. Mor ja, hij had et toch mor aanommen, je doen wat hé.

Wied op e tied wadden ze op pad goan noar Hoogezand. Maans had drekt al spiet dat er metgoan was. Wat n drokte en wat n stuk lewaai. Hij kreeg bij t idee dat er doar noar binnen most al doavernde koppien.

 ‘Hoal doe de startbewiezen mor, dan blief ik met de dieren ien buten! Oh ja en nim drekt n bak kovvie met.

‘Dat doe ik ‘ zei Thea.  ‘Dat helpt misschien wel tegen je hoofdpijn’ ‘Pas jij maar even op de dieren’

De dieren ja, want niet allinneg Pjotr was met, mor ok Thea’s labradoodle Tim. Vergeleken bij Pjotr was Tim een modepopke, getrimd vachtje, leren halsbandje over n rooie buusdoek en niet al te slim zeg mor rusteg, een dom blondje. Pjotr most hum ienholden om niet op zien gebrukeleke grovve menier uut e hoek te kommen bij t zien van al die ‘modeverschienseln’.

Noa de kovvie goan ze op pad, de drokte onderweegs valt Maans toe. Ze binnen een poar kilometer op pad, as ze over n smal, wiebeleg brugje moeten. Gien probleem veur Pjotr vanzulf,  die lopt zo, met e steert omhoog, noar de overkant. Mor Tim blift stram met gestrekte poten veur t brugje stoan. Pjotr kin zien lachen host niet ienholden en roept noar de overkaant ‘Hé jong, bangschieter!’.

Drekt stijt er n file wandeloars achter hum en t gefoeter begunt. Hoe Thea ok roept en aan e riem trekt, Tim vertrekt gien spier. Maans bedenkt hum niet, pakt de hond bij kop en kont en tilt hum over de brug. Vlak veur Pjotr zien lachende snoet wordt Tim op e grond delzet.
‘Stadse meroakels!, bromt Pjotr, ‘ Doe toch normoal man!’

Tim lopt met de steert tussen de poten en e kop noar beneden bij Pjotr laangs ‘Ik kan het ook niet helpen hoor ik heb niet zo’n goed evenwichtsgevoel’

As er n poar kilometer verderop n vlonder van wel 200 meter is, wacht Maans niet eens meer of. Hij pakt Tim op e nek en banjert deur. As er Tim weer op e grond zet, schrikt dizze zo bot van n eend die vanuut e slootswal opvlugt, dat er zo ien e baggersloot springt.
Pjotr bemiegt hum zo’n bietje van t lachen, schut de baarm ien en stekt e poot omhoog. ‘Oei net op tied’

Niks wend!’, bromt Maans en het et hondje al bij t nekvel grepen en trekt hum uut e bagger.‘ Straks mor even deur n schone sloot joagen, dan spoelt e dikste blauwmodder der wel weer of!

De rest van e tocht lopt Pjotr veur de troepen uut, dut links en rechts n plasje, mor steurt hum verder niet meer aan die andere viervoeter. Tim bungelt aan e riem achter Thea aan.

Niet ver van e finish, ien t park, stoan een poar mannen met n doedelzak. Van n grote òfstand kinst et geluud al heuren. Tim lopt stief tegen Thea heur benen aan en begunt te piepen. As ze dicht bij de speulers binnen gijt Tim plompverloren op e kont zitten. Hij gooit zien kop ien e lucht en begunt met lange uuthoalen te janken. ‘ Hoeww, hoeww, hoeww!’
Thea kikt met heur ‘Dat doet ie anders nooit-blik’ noar Maans en begunt met volle kracht aan e lien te trekken. ‘Kom Tim we moeten door, hou op met dat gejammer!’  Noa verloop van tied geft Tim toe en huppelt nog noasnokkend achter zien boazin aan.

Wat is er loos met dij ’, vragt Pjotr die noast Tim lopen gijt.

‘Geen idee, maar ik kreeg het opeens te pakken. Dat zal wel te maken hebben met mijn Schotse roots. Het greep me zo maar bij de strot!’
‘Wat n flauwekul’,zeit Pjotr, ‘Ik von t mor vaals gejammer, net zo irritant as de trombone van ons overbuurvrouw. Die begunt ok altied, net noa t eten te  piepen, as ik even sloapen wil!’

Zunder verdere rampen kommen ze bij de finish aan, woar et weer n drokte van belang is.
Maans  i-der geliek weer kloar met:
Hoal doe de leste stempels mor, dit was één keer, mor nooit weer! En doe mor n potje bier, want ik bin bek-óf van t sjouwen!’

Pjotr kikt zien boas vol begrip aan!
‘Nooit weer! En zeker niet met die verrekte Tim derbij! Die moet mor mooi ien Stad blieven!

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de aanvulling en correct
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

MAANS & PJOTR: Pjotr en e sukkeloafebriek

MAANS & PJOTR: Pjotr en e sukkeloafebriek

Broakend warm weer vandoag, mor Maans het òfproat dat ze vandoag weer n stukje wandeln goan, dus vroeg uut e veren en e rugtas ienpakken. Extra fles wotter met veur Pjotr, al drinkt die liever wotter uut e sloot.

Rond negen uur komt Thea, Maans zien wandelvriendin, met heur woagen veurrieden en noa n kopke kovvie wordt Pjotr achter op e bank dirigeerd en is et spul kloar veur vertrek.

Zeg jij het maar Maans, waar gaan we vandoag wandelen?

Me dunkt we goan et nije wandelpad ‘ De Drie Polders’  mor es perberen, dat is dit veurjoar opend. Dat is stief aan et Lepterderdiep en ik heb doar ien t verleden wel es aan t slootschonen west bij de Gave. Ik ben wel benijd hoe dat er nou uutzigt.

Thea geft gas en Maans loodst heur via de Pasop, langs de snelweg noar n parkeerplakje bij t diep. Pjotr hipt de auto uut en duukt de wal ien om te pissen en drekt mor eefkes wat te drinken. Want et is al flink warm.

Kiek doar verderop stijt n mooie uutkiektoren, stief bij Pasop, doar lopen we op aan.

Wat n vreemde naam Pasop, voor wie moet je oppassen, witte wieven, wolven of moeras?’

Ik zil et alpmoal vertellen, eerst mor eefkes aan e loop!

Et is n schitterende dag en as ze midden ien t veld binnen, vliegen luwerkes en aander vogels om heur hen. Et wandelpad is inderdoad noagelnij, met mooie brugjes en zukswat.

‘ Kiek Thea, vroeger wadden dit de hooilanden van Lepterd en Midwol. Voak land woar niet zo veul aan te verdienen was omdat et zo nat was. Boeren joegen dan hokkelingen en aander jonkvee et gebied ien en de boas van e herberg, bij de iengang,  kreeg n poar cinten om een ‘ oogje in het zeil te houden’. Vandoar de Pasop. Mor de boeren mosten zelf ok oppasen dat ze niet te lang ien e herberg zitten bleven. Aans kwammen ze slingerendeweg en zunder cinten weer thuis. Mosten ze ok nog oppasen veur ‘moeders de vrouw’. ‘ 

‘ Mooi verhaal Maans, dat jij dat allemaal weet!’

Ze kikt hum bewonderend, host dwepend aan en Pjotr schudt met zien kop. Dwoasheid!

Niet veul loater binnen ze bij de uutkiektoren, die wel n meter of 8 hoog is. Thea klimt drekt noar boven en Pjotr wil de poot op de eerste tree zetten, mor Maans holdt hum tegen.

‘ Traplopen is niks veur dij Pjotr, blief doe mor mooi ien e schaa onder de toren. Moest wat wotter?’

Mor et hondje is de boskes al ienschoten en lebbert wotter uut n poeltje.

Boven op e toren geniet Thea van t mooie uutzicht en Maans wiest as n volleerd gids aan. Lepterd, Eemtil, Onlanden, Leekstermeer… Thea pakt n dikke reep sukkeloa, dat al n bietje smolten is, uut heur tas en die smikkeln ze met zien beiden op. Et leste stukje holdt ze ien handen.

‘ Dat is voor Pjotr straks!’

Maans pakt et aan, mor reageert verder niet. Ze het vast gien idee dat hondjes slim ien e schieterij roaken van sukkeloa en hij stekt et restant snel ien zien kontbuus. Eenmoal beneden geft er Pjotr eerst mor n hondekoekje en dan lopen ze langs de Gave weerom noar de auto.

Eenmoal thuus stapt Maans uut en zigt Thea n smirrege  bruune streep op et leer van e bijriederstoel.

Wat nou Maans, een ongelukje? Je het een vieze bruine streep op de autostoel gemaakt en een vlek op de achterkant van je broek. Het lijkt wel alsof …

Maans het al rap deur wat er aan e hand is. t Restje sukkeloa is smolten! Hij struupt noar de sloapkoamer om hum te verschonen. Pjotr is de tuun ienlopen, komt doar buurpoes Minoes tegen en begunt hard te lachen.

Liefde moakt blind Minoes, mor ik wist niet dat je der ok van ien e schieterij roaken konden!’

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de correcties
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

MAANS & PJOTR: Nachtwaark

MAANS & PJOTR: Nachtwaark

t Is weer één brudsege dag van e hondsdoagen. Maans het hum de hiele dag met n kold drankje binnen verschanst en zo nou en dan de deur op n kiertje zet, zodat Pjotr eefkes ien buten kin. Tegen de schiemer koelt et wat òf en bedenkt Maans dat er wel eefkes een rondje fietsen kin. Der stijt nog n kropke andievie op e tuun, dat kin er mörgen mooi opeten.

Pjotr wilst ok met noar de tuun?

Pjotr reageert niet, mor as er ien e goaten krigt dat Maans de trommel hondenkoekjes pakt, komt er ien e bienen. Meschien gien gek idee om de koelte op te zuken.

Noa viefhonderd meter fietsen plakt et boesroen Maans al op e rug, mor hij stoempt rusteg deur en Pjotr loat zien tong nog vief centimeter verder uut e bek hangen. Straks mor eefkes wat drinken as ze op e tuun binnen. t Is al host duuster as Maans et tuunpad opridt.

‘Wat duvel, dieven op e tuun. Zigstoe dat ok Pjotr!’ fluustert Maans.

Pjotr het gien belangstelling veur zien omgeving, veul te hiet mor nou Maans zo fluustert tilt er de kop op en beweegt zien oren en ogen noar t geluud. Ja verrek hij zigt ok wat!

Der scharrelt wat rond op e volkstuun van Paulus en Maans. En der flitst n fel lichtje.

Maans zet veurzichteg zien fiets tegen t hek, bient Pjotr vast en leit zien vinger op e lippen. ‘Sssst Pjotr!’

Langzoam mor zeker lopt er deur de bosjes de tuun ien. Hij zet zien voeten met zörg hin, opdat er gien takje breken zil. As er achter et tuunhuuske is, zigt er wat vertrouwds. Noast et lichtje van n telefoon dat over e grond schient, gloeit n glèn puntje van n sigaret. Et is Paulus.

Niet schrikken Paulus, ik bin et Maans. Wat dustoe?’

Ik zuuk die verrekte slakken, die me alles opvreten. Ik ben er doodziek van! Ik doe ze ien n emmer en dan voer ik ze op aan e pieken. Die binnen der gek op.

Maans buldert et uut van t lachen en lopt weerom noar t hek om Pjotr lös te moaken. Die vlugt drekt noar de sloot en begunt te slobbern.

Paulus en Maans goan op t bankje zitten. Uut n lege ton hoalt Paulus zien geheime veurroad blikjes te veurschien. ‘Hier jong hest ok één‘ en hij laangt Maans een blikje bier over.

‘Op et mooie weer dan mor Maans, want op n mooie oogst huven we niet te proosten!’

Ienderdoad et is bar en boos dit joar. Zodra de jonge plantjes de kop boven de grond steken, komt er n regiment slakken aan, die ze drekst allemoal opvreten. Konst ze bij nacht van verren knabbeln heuren. Beide mannen hemmen de boontjes wel vier keer vannijs poot en nog stijt er mor her en der een klein struukje.

 ‘Ik heb guster de eerste boontjes eten Maans. Der zatten net twinteg stuks aan. Gien vetpot, mor wel verduld lekker!

Ja en zolt huuft er zeker niet op vanwege de bussen slakkendood diestoe leegt hest tiedens dien gevecht.’

Ze lachen der mor wat om en trekken nog n nij blikje open. ‘Proost!’

Ien e slootswal komt Pjotr zien kammeroad Slak tegen. Achter Slak leit weer n flink legertje kloar om straks de tuun ien te trekken. Op zuuk noar ‘groene blaadjes’.

‘Zo slakjes, jim wachten op betere tieden!

Ach ja Pjotr, geduld is n schone zoak. Der komt vast n moment dat Paulus met zien schienvat op berre wil en dan trekken wij weer ‘ten strijde’. Ik heb al roken dat er heerleke munt en basilicumplanten poot het vanmiddag. Dus wij hemmen de ‘Italiaanse Week’.

Ik zol der mor om denken dat et gien Franse week wordt, want dat volk is gek op lekkere kruderege slakjes!’ Ik zol zeggen veurzichteg en veur straks lekker eten en welterusten!

Op  weg noar huus bedenkt Pjotr dat minsen zich drok moaken om de miest vremde dingen. Wat nou sloa en boontjes. Hondenkoekjes, dat is et! Maans is zien andievie glad vergeten mor dat dut er niet mee toe. t Is lekker koel ien zien lief en de wiend waait zacht deur zien hoar. Dit dut n mins goed! Hij zingt uut volle borst ‘Als sterren flonkerend aan de hemel staan’. Pjotr jammert zacht, hij schoamt hum dood.

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de correcties
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

MAANS & PJOTR: PekingEend

MAANS & PJOTR: PekingEend

Goa toch es n dag met mij met Maans, gezelleg een dagje markt!

Dat had Paulus al meerdere moalen tegen Maans roepen. Paulus is n handelsmantje. Hij koopt sums wat partijtjes of ienboedels op en verpatst dat dan weer op e markt. Joaren leden toog er al noar de vlooienmarkt ien Eelde. Hij komt regelmoateg op zotterdagmörgen ien Bakkeveen en op kofferbakverkopen ien e omgeving.

Moandag wordt et mooi weer en Butenpost is lekker dichtbij en altijd een mooie markt. Toe toch Maans, moaken we der een mooi dagje van, met aan et enne een hapke chinees!

‘Chinees…. Wij met ons beide hondjes. Die zigt ons aankommen.’

‘Dan nimmen we et toch met noar huus. Kinnen Pjotr en Niels lekker metsmikkeln!’

Dus ridt om zeuven uur et olle buske van Paulus veur en stappen Maans en Pjotr ien.

‘Ik heb mooie handel vandoag jong. Noa Moederdag kreeg ik bericht dat ik tweehonderd plastic bollen met dreugbloemkes kopen kon. Ik ben drie doagen bezeg west om alle ‘Voor mijn lieve moeder’ stickers en lintjes der of te pulken, mor ik heb ze veur n prikje ien handen. Zeg nou zelf, wat kin der mis goan met plastic bollen en dreugbloemen. Krigst vanoavend n poar met veur dien buurvraauw en dien vriendin as we weer noar huus goan.’

As ze te plak stoan, bliekt dat Paulus nog veul meer spul achter ien e bus het en dat et verdraaid handeg is, dat er n poar extra handen bij hum het. Eén veur één en op kleur zet Maans de bollen met bloemkes op toaveltjes, hij krigt ok al vlot de slag te pakken van de verkoop.

Eén bol met mooie bloemen veur 6 euro, twee voor een tientje’. Geniet ervan, zolang et kan!

Tegen e middag is er al mooi wat handel vot en beide mannen trekken met genoegen een blikje bier lös en trakteren zichzelf op n broodje hamburger.

Beide hondjes zitten mooi achter de bus ien e schaduw, met n bakje vers wotter en wat knabbels.

Ik heb et hier wel zo’n bietje bekeken  Niels!  Der is hier veur ons gien donder te doen en ondanks dit stee onder de bomen wordt et mij veuls te waarm. Straks krieg ik nog tropenkolder!’

Me dunkt dat we over n uurtje wel vot goan Pjotr. De lucht begunt wat te waarken, dommit een buitje moest mor rekenen. Dan pakken Paulus en Maans wel ien en kin we deur noar de Chinees. Ik hoop dat ze van die zwieneribkes nimmen. Hemmen wij ok lekker wat te knoagen!

Mor de hondjes verkieken zich. Beide mannen goan hielmoal op ien e handel en Paulus vult de toavels nog n keer bij met nije bloemen.

Beste mensen, wees erbij et spant op de laatsten! Geniet er van, zolang et nog kan!’

Dan ieneenent wordt de lucht zo zwart as wat en rondom begunnen al wat handeloaren snel op te rumen.

‘Moe-wij  ok ienpakken Paulus, et betrekt wel!’

‘Nog eefkes deurzetten Maans, as de rest ienpakt hemmen wij des te meer aanloop. Et gijt best!’

De leste deuzen binnen nog niet uutpakt of de lucht brekt met geweld open. Störtregens en dikke hoagelstienen kommen uut e lucht. De hondjes worden deur Maans snel ien et buske dirigeerd. Paulus perbeert, met zien jas over de kop, de bollen dreug ien n deus te kriegen. Dan zo mor een dikke rukwiend en Paulus zien bollen vliegen met toavel en al deur de lucht. De regen is nou zo heveg dat er wel 10 centimeter wotter op t sportveld stijt. Beide mannen duken et buske ien, want er is gien redden meer aan.. n Half uur loater is e bui overdreven en stappen ze weer uut. Ze stoan geliek tot aan e enkels ien e hoagelstienen en e poten bevriezen Maans geliek.  Langs de raand van t veld is n beekje ontstoan en n eendje met 6 kukens moakt gebruuk van e nije wotterweg.

Geniet er nog van, zolang et kan’,  blaft Pjotr richting de eend met kroost. Over t veld drieven nog wel viefteg bollen met niet-meer-zo-dreuge bloemen.

Moet ik ze nog bij mekoar zoeken Paulus?

Vanoavend rieden we nog wel eefkes weerom noar veld, dan leggen ze wel op et dreuge. Nou eerst Chinees. Ik heb honger as n beer en we hemmen best verdiend.’

As ze bij t restaurant aankommen is er veur de deur een flink meer ontstoan. Et personeel is met man en macht bezeg om t wotter buten te holden. Een groepke eenden zwemt verderop ien e poel.

Pjotr kin et weer es niet loaten en blaft tegen de gevederde vrienden: ‘Pekingeenden zeker?’

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de correcties
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr