Geert Zijlstra

Et huuske van Maans zit gezelleg vol op kerstoavend. Alle gasten binnen present en zelfs Pjotr, Niels en buurkat Minous leggen gebroederlek ien Pjotr zien mand. Die is veur e gelegenheid versiert met sprankelende lichtjes. Ze hemmen van Thea al lekkere hapkes kregen en Pjotr het zien beste grap al weer deeld: ‘Niet veul mis met Kerstmis!’

Paulus en Egbert, de vrunden van Maans, hemmen veur de gelegenheid n kersttrui aantrokken. Op die van Egbert stijt ‘Trap Aan’. Zien zuster het de trui breid noa t succes van e Westerkwartierder rockband op t Regionoal Songfestival ien Maastricht. Paulus het n Vega-trui aan. Een kerstboom met woddels as, bieten en kolen as ballen en n artisjok as piek. 
Specioale gast is Joyce, et wichtje uut de ijssalon dat eerst broakend benauwd was veur honden. Deurdat ze wandeln mocht met Pjotr, groeide ze der over hin en waarkt ze nou ien n dierenpension. Tiedens de wandelingen zag Pjotr de liefde tussen Joyce en heur vriendje Rokus opbloeien zien. Rokus waarkt parttime ien n voedselbos en komt voak eefkes bij Maans en Egbert op e volkstuun aan. Thea’s dochter Ankie nam heur vrijer Koos met en zo zitten er dus niet allinneg olle bokken aan toavel. Thea’s beide wandelvrienden, heur ex-man en buurvrouw Warres moaken et koor compleet.

As Maans ien t enne komt en zien keel schrabt, spitst Pjotr zien oren!Nou goan we t kriegen, de spreekstalmeester nimt zelf et woord. Die stiekemerd, wel had dat ooit docht. Aans zee der nooit wat, mor nou Thea der bij is. Liefde moakt blind en slecht muren!

‘Beste minsen, wat mooi dat jim alpmoal kommen binnen. Thea en ik hemmen zo een mooi koppeltje alleenstoanden bijnander brocht veur n gezellig etentje. Noatieds goan we ok nog n potje Hitster speulen om Top-2000 kennis te testen. Wees mor niet benauwd, want et binnen olle en nije hits deur mekoar en e jeugd wordt eerlek verdeeld over beide teams. Zo bestrieken we et hiele tiedperk tussen Frank Sinatra en Taylor Swift!

Thea en Ankie kommen met schoalen vol lutje hapjes uut e keuken en zetten ze op toavel. De tapas en mini-frikandellen – Maans zien favoriet- worden enthousiast verorberd. Dan wenkt Maans Paulus noar de keuken en niet veul loater kommen ze weerom met n enorme schoal. Midden op toavel wordt ruumte moakt veur SuperTurkey, die der nou mooi gekleurd op stijt. Goldbruun met rondom fruit en andere lekkere hapkes.  Maans tikt weer eefkes met zien mes op e schoal.

‘Ik stel jim veur aan SuperTurkey, de dikste kalkoen van t hiele Westerkwartier. Ze was 12 kilo schoon aan e hoak en had op e boerderij n leven as n luus op n zere kop. Jammergenog wol ze aan Pjotr bewiezen, dat ze nog goed vliegen kon. Et deel ien e lucht ging prima, mor de landing werd heur fataal. As eerbetoon, hemmen we heur op ‘Traditioneel Canadese Wijze’ opmoakt. Nog n hiele toer want ze pastte, met heur onvang, mor amper ien e oven. Nou, ik zol zeggen, aanvallen!’

De disgenoten störten heur as hongerege wolven op e kalkoen. Maans, Egbert en Paulus moaken der n wedstried van, wie et voakst opscheppen kin. Maans wint vanzelf, gien wonder met zien omvangrieke buuk. Noa de ijstoart kinnen de oldjes ‘uitbuiken’ en de vier jongsten rumen de dikste rommel op.

Thea heur ex-man is drok ien gesprek met buurvrouw Warres. Wat bliekt, zij kent zien moeke nog van e legere schoel en ze vragt hum t hemd van t gat. Moeke leeft nog en zit ien Stad ien n verzörgingstehuus. Ze proaten of, dat er heur n keer metnimt op veziede. Weerzien noa 80 joar?

Thea en heur vriendinnen plannen met Paulus en Egbert een volgend wandelevenement. Op 11 jannewoarie goan ze met zien zessen, soamen met de boswachter en n verhoalenverteller op pad op Trimunt. Thea knipoogt stiekum noar Maans. Et koppeln kin zo mor es lukken, doarom dut ze der snel nog n schepke boven op.

‘Dan gaan we later die avond naar ‘De Lawei’ want daar worden dan Nederpop-hits gespeeld, lekker swingen en je uitleven!’

De doames reageren drekt enthousiast, mor Paulus en Egbert kieken bedenkelek. Maans gript ien:

‘Gien paniek mannen! Ien Drachten hemmen ze ok bier, dreuge worst en mini-frikandellen. Wij kommen de oavend wel deur en as de wichter wil hemmen, dan is dat toch ok wat weerd.’

Dan komt Joyce met drie schoaltjes kalkoenresten de koamer ien en zet ze veur de neus van e drie snuutjes, die ien e flikkerende mand leggen te knorren.

‘Eet smakelijk kleine vrienden, dat jullie je baasjes in 2025 maar weer veel plezier mogen geven!’

Pjotr knipoogt noar zien buurman Niels en buurkat Minoes.

‘Ik zee toch al ‘Niks Mis met Kerstmis!’ Dizze kalkoen het n mooi leven had en is niet veur niks sturven! Vrede op aarde en dat we nog mor lang van mekoar genieten magen!’

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de aanvulling en correctie
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

Thea en Maans zitten met n kladblok veur de neus aan e keukentoavel. Op e achtergrond klinkt uut e radio ‘Eenzame kerst‘ van Andre Hazes. De kerstboom stijt al ien e koamer en t huus roekt  noar dennegeur.  Ze hemmen besloten dit joar es flink uut te pakken met Kerst en willen aan e slag met de uutneudegingen en et kerstmenu. Ze moeten vanzulf nog ienkopen doen en Maans het al dreigd:

“As we op t leste stuit noar de winkel goan, dan is de helft weer uutverkocht en kin je doar wel over de koppen lopen. Dan verrek ik et om met te goan!”

 “Je hebt helemaal gelijk ouwe brombeer. De echt verse dingen haal ik volgende week op het laatste moment wel even. Nu eerst maar eens kijken wie we gaan vragen!”

Maans is vlot kloar met zien gasten. Zien vrunden Paulus en Egbert en vanzulf buurvrouw Warres die is met e feestdoagen altied allinneg. En dat oardege wichtje van e ijsco-winkel, lestdoags kwam er heur nog tegen. Ze waarkt nou ien e dierenopvang en is hielemoal over heur honde-fobie hin. As ze heur nou ok es uutneudegden met heur vriendje. Hemmen ze ok wat jongvolk aan toavel, noast Thea’s dochter Petra. Thea komt uut op heur ex-man en Thea’s beide wandelvriendinnen. Die leste twee kinnen dan mooi koppeld worden  aan die twee dreugkloten hier uut et dörp. Wel wiet kommen die op dizze menier ok es aan e vrouw!

‘Ik wil dit joar n dikke kalkoen op toavel!’ bromt Maans verder. Mien tante Carla uut Canada had dat ok altied en moeke het me leerd hoe je zo’n beestje smoakelek kloarmoaken kinnen. Ik wiet n boer ien e buurt die kalkoenen fokt. Doar zuuk in me vanmiddag et dikste exemploar uut!’

Thea viendt et best. Ze et zelf niet zo veul vlees, mor ze kin er bij veurboat al van genieten om Maans, Paulus en Egbert, met et vet van oor-tot-oor, te zien smikkeln. En Maans is de gastheer, dus die het et veur t zeggen. Zij regelt de rest van e ienkopen wel.

Aan t begun van e middag stappen Maans en Pjotr op fiets en reizen òf richting kalkoenenfarm. Et is mooi weer veur dizze tied van t joar, dus Pjotr stekt de neus ien e lucht en snuuft de geuren van t platteland op. Noa n half uurke fietsen rieden ze t aarf op van n boerderij. Op n bord stijt met grote letters:  

‘KERSTKALKOEN IN ALLE MATEN, DE LEKKERSTE DIE JULLIE OOIT ATEN!’

Dat belooft wat! Onder op t bord stijt dat je ze, ien e veren, plukt en zelfs gebroaden kopen kinnen. Maans stapt de stal ien.

Pjotr lopt eerst eefkes noar de coniferen veur wat verlichting van e bloas. Hij stijt rustig met e poot omhoog en geniet van t ruzen van e wiend.  Van achter uut e stal klinkt et geluud van n kalkoen ‘loek-a-loek-a-loek’. Pjotr schudt zien spieren even lös en gijt dan op t geluud òf,  veur dat er t ien e goaten het, stijt er oog-ien-oog met n gigantische dikke kalkoen. De bek valt hum open, wat n monster! As er weer wat bijkommen is stoamelt er.

‘Meiden dokter, wel binnen joe…  SuperTurkey?’

‘Aha een kenner I see! Let me introduce myself, Francis de oldste en dikste turkey van de whole farm!’ Ik heb al 14 Christmas-diners overleefd en heb hier een status-aparte! They can me pas slachten, nadat ik een natuurlijke dood gestorven ben. The pride van de farmer, proud to be a turkey en 16 kilo’s schoon aan de haak!’

‘Dan magst van geluk spreken jong, want ik ben bang dat er de kommende doagen weer hiel wat collega’s van dij over de kling joagd worden. Hiel knap dastoe de biel al zo lang ontweken hest!
Mor is et niet vreselek lasteg. 16 kilo, een hiel gewicht veur dien dunne pootjes. En vliegen is er veur n ‘obesitas-vogel’ zeker niet meer bij?’

‘No problemo doggie, ik kan nog steeds van tak tot tak vliegen. Net zo als toen ik young and lean was!’

Om de doad bij t woord te voegen nimt ze n aanloop en vlugt richting twee poaltjes met n dunne dwarsstok. Mor op et moment dat SuperTurkey de landing ienzet, brekt de stok en dondert et dier met e kop noar beneden ien t zand.

Pjotr heurt n dikke krak.., zigt de ogen van e kalkoen nog één keer ronddraaien en heurt dan n rochelend “Loek-loek”. t Is dudelek ze het heur vieftiende kerst niet hoald!

De deur van e stal slagt open, Maans en de boer kommen noar buten. Pjotr bedenkt hum niet, zet zien tanden ien e mouw van Maans zien jas en trekt hum met noar t nog warme liek van Super Turkey. De beteuterde boer wiet niet wat er zigt!

‘Hest  geluk Maans, de dikste kalkoen van e hiele boerderij is ien e aanbieding, 3 kilo halen, 2 betalen! Kinst hum drekt wel metnimmen of moet ik hum bij dij thuus brengen?

‘Kiek dat binnen nou es kiloknallers’, denkt Pjort en lopt tevreden richting fiets, met ien et veuruutzicht een dikke schoal met kalkoenrestjes.

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de aanvulling en correctie
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

Een joar leden was Maans vroagd of er Sunterkloas en zien peerd begeleiden kon. Een poar week leden ston de winkeliersvereniging al weer op e stoep.

‘Maans, et is zo weer Sunterkloas en wij zollen groag willen dat er op peerd aankomt ien t dörp. Veureg joar ging dat meroakels met dij as begeleider. Dus wilst et dit joar vast wel weer doen!’

Veureg joar was et hiele spektoakel noatieds nog flink uut-e-klauwen lopen. Noadat er de schimmel op stal brocht had, was er met Sunterkloas en de pieten ien t melkenshok van e boerderij beland. Ouwe Klare, dreuge worst, hamburgers en dikke verhoalen hielden de mannen tot ver ien e oavend bezeg. Pjort was mor wat bliede west, dat ze niet op fiets kommen wadden. Dat had brokken opleverd!

‘Zeker woar wil ik dat wel. t Was n mooi feestje veureg joar. Dezelfde mannen weer ien t spier?’

 ‘Ja en ok t zelfde peerd, die we dit joar mor weer Ozosnel numen. Hij is et tumult nou wel n wènd, dunkt mij.’

‘Komt vast goed. Ik loop dizze week wel eefkes aan bij Piet en zien beestenboel.’

Pjotr had veureg joar niet zo’n goeie band opbouwd met Ozosnel, mor desondanks bedocht er dat et n mooie kans was om weer es n uutstapke te moaken. Dus hupsakee veur op e fiets. Maans is nou teminnent nog nuchter.

Eenmoal op e boerderij lopt Maans noar boer Piet, die op et hengstekampke drok bezig is met et beleren van n jong peerd. De schimmel Ozosnel lopt verderop en begunt al te briezen as er de zwartbonte viervoeter zigt. Pjotr denkt, loat mij de wieste mor weden. Ik blief uut e buurt. Hij drentelt de loopstal ien. Een lut jonkje van zo’n joar of vier lopt luud zingend ‘Zie ginds komt de  stoomboot’ bij hum laangs. Hij het n lange Sunterkloas-slinger bij hum.

Verderop zigt Pjort, rond n grote tekening van Sunterkloas met n koe aan tuur ok slingers hangen. Doar moet er meer van wieten. Bij de eerste de beste zwartebonte melkoe is t roak.

‘Zo Klaartje 22, hest dien schoen al zet en drekt n mooie tekening veur die olle kirrel moakt!? Ik wist niet dat koeien ok aan dit kienderfeest doen. Hoe zil dit òfkalven, hi hi?’

Dizze keer was et de koe, die de wieste was en Pjotr netjes van repliek diende.

‘Dat zit ziezo hondje! Veureg joar was Sunterkloas hier ok ien e stal en toen het er symbolisch een koe kregen van t lutje boaske. Sunterkloas het hum toen vroagd of de koe hier blieven kon. t Is zo’n gedoe met koeien op e stoomboot en zukswat hin. Butendes is t veur de koe ok veul beter om hier tussen heur zusters en dochters om te lopen. Der is toen beloofd dat er elke moand n poar bussen melk noar Spanje goan zollen, veur et moaken van melksukkeloadeletters. Vanzulf moet de Goedheiligman dit joar zien bezit wel eefkes bekieken. Vandoar de tekening en de slingers. Et duurt niet lang meer of de boot komt aan ien t dörp.’

Ien e zieke geest van Pjotr begunt weer wat te borreln, Zigst wel … hij kin zunder staarke drank en vette worst met de meest sprankelende ideetjes kommen. Hij dut n poar passen van t hek of – je wieten mor nooit hoe zukswat valt- en begunt te redenern.

‘Et zol gien roar idee weden om n poar koeien genetisch te manipulern zodat ze sukkeloaletters poepen kinnen. Wat cacaobonen deur t voer, melk en vet hemmen jim zelf wel. Met KI, Kunstmatige Intelligentie, binnen jim ok al bekend, dus ik zie kansen!

Eerst draaien jim een mooie rechte letter I, dan deur noar de J en de L en veur gevorderden is er de W of de M. t Is mor net aan welke kant je begunnen. Briljant plan!’

Pjotr en stekt zien neus eignewies ien e lucht !’

Klaartje Koe kikt hum oneuzel aan.

Pjotr gijt verder:

‘Oh ja en dan huven de boeren de veestoapel ok niet ien te körten, want dan komt er ja minder mest bij. Helpen jim die pronte minister van Landbouw ok nog es uut e stront!’

Hij kraabt even met zien achterpoten wat hooi uutzied om zien worden kracht bij te zetten.

Klaartje snapt er niks van en kikt hum warrig aan. Dat et ien de koeienkoppen nog laang niet zo ver is wordt Pjotr al snel en pienlek dudelek.

Want Klaartje het schiet aan Pjotr zien woorden, kromt heur rug, zet de achterpoten wat uut mekoar en doar klettert de drek op et beton. De spatters vliegen Pjotr om e kop. Harrejazzes!! Hij bedenkt hum niet en vlugt de stal uut, recht op e gracht of. Hij nimt n duuk, as er weer boven komt hoest en proest er et uut.

Maans die alles gebeuren zag roept lachend;  

‘Wat nou Pjotr, maandag-wasdag!’

Nou is et Maans die de lolbroek aan het!.

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de aanvulling en correctie
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr

Pjotr lebbert zien boas wakker. Dat gebeurt aans nooit want Maans het de deur van e sloapkoamer altied dicht. Mor Maans leit op e bank, hij het zien boksem, trui en e sokken nog aan. Een lege fles Beerenburg stijt noast de toavelpoot en op e toavel stijt n schoaltje met n tipte metworst. t Kwiel lopt Pjotr uut e bek, hij slikt Maans nog één keer om e kop en vret dan vlug t stukje worst op.

Maans schrikt wakker,  knippert met e ogen en kikt dan recht ie moalende kuzen van Pjotr.

“Verrek , ben ik hier guster verdarre ien sloap vallen. Alles dut mie zeer!

Steunend en kreunend komt Maans ien e benen, hij grip doalek noar zien kop die bonkt as n gek. Guster had er met Paulus noar t voetbal keken, der was gien donder aan. Ze hadden et mor op n zupen zet en toen Paulus om vier uur noar huus waggelde, had Maans nog één borrel nommen. Met as gevolg …..

t Is gelukkeg mooi dreug weer en der is niks beters tegen n koater as n fris fietstochtje. Maans zet Pjotr ien t bakje veurop e fiets, controleert zien bandenspanning en de accu. Harregat vergeten op te loaden, mor hij nimt de gok. Ze rieden richting et Lauwersmeer en algedureg vernimt Maans dat et vanuut et noordoosten harder begunt te waaien. Dan mor even n streepke ondersteuning derbij, et moet gien aannommen waark worden. Je fietsen toch veur de lol!

Eenmoal over de diek kommen ze n groot spandoek tegen, dat over n silo spannen is. ‘Verknal de Kollumerwaard niet!’ stijt er op. Maans herinnert hum dat er op e radio heurd het, dat et Ministerie van Defensie  zien begereg oog vallen loaten het op dizze polder. Ze willen der n springterrein ienrichten, woar ze trainen kinnen met zwoare explosieven.

‘Je snappen er toch werkelek niks van!’, begunt Maans tegen Pjotr te oreren, ‘Hemmen ze hier n mooi natuurgebied met vogels en herten en dan willen ze begunnen met die knapperij. Straks alpmoal dieren met oordoppen op. Net as al die minsen die zo neudeg noar muziek luustern moeten as ze lopen of fietsen! De individualisering ten top en dan straks ok nog ien t dierenriek!’ t Most verboden worden!

Oordoppen, doar had Pjotr nog nooit zo over noadocht, al wol der sums ok wel eefkes van et gesoes van Maans en Paulus òfweden.  Hij kon hum wel bedenken dat beesten schrikken zallen van dat geknal, mor of ze dan votgoan uut et gebied?

As Maans et tied viendt om de thermoskan aan te spreken, zet er de fiets tegen e rand van n bank. Bliksem, die accu is al flink achteruut lopen!

Pjotr is òfdwoald noar de wotterkant om wat vocht kwiet te roaken en zigt verderop twee zwoanen . As er zien poot optild, moaken ze flink lawaai.

 ‘Rusteg mor, goed volk!’, blaft er, ‘Mag ik jim wat vroagen?’

De zwoanen wenden et roer en kom op hum òfzwemmen.

Pjotr valt met e deur ien huus;  ‘Hemmen jim  een schaarp geheur?’

‘Hoezo’  vroagen de zwoanen verboast? ‘Nou dat wil ik groag wieten’ zeit Pjotr

Óke, wij binnen vanzelf gien duven of peerden, mor me dunkt we binnen zeker niet doof.’ Zeit de oldste.

‘Docht ik al, want ik heb nog nooit n zwoan met n heurapperoat zien. ‘Ha, ha, ha’ Pjotr lacht om zien eigen grap. De zwoanen kieken hum aan met n meewoarege blik, ‘stom hondje’ zeit de jongste

Pjotr gijt veder. Ik heb wel es heurd dat jim zicht niet al te best is en dat zwoanen sums zo mor tegen n wiendmeulen aan vliegen! Vrimd want dat binnen gien lutje dinkjes en ze moaken nog lawaai ok! Zo moakt Unox zeker zwoanepaté!’

De oldste zwoan is et zat en begunt fel te sissen. Hij barst lös;

 ‘Dat binnen gien grappen hondje! Der binnen al femilieleden van ons sneuveld deur die gehaktmeulens, dus n klein bietje respect ja! Ik heb ienderdoad lucht kregen van et plan, dat ze hier met knapperij aan e gang goan. Kinnen we weer verhuzen. Wij zatten eerst wat noordeleker onder de diek, mor doar joegen soldoaten elke dag met voertugen langs. Toen gingen wat verderop zitten mor dat bleek n landingszone veur parachutisten te weden. Toen binnen we weer verder trokken. Ik heb altied begrepen dat et Nederlandse leger gien echte munitie meer het en dat ze voak oefenen deur ‘Pang, Pang’ te roepen. Nou doar worden we niet aans van! Mor as der met granoaten en dynamiet smeten wordt, dan wiet ik het nog zo net niet. We binnen vanzelf gien plofzwoanen. Ze moeten niet op ons schieten.

Pjotr gooit er nog n grap ien ‘ Jim kinnen altijd nog n pakje met groen-bruune  camouflage- veren aantrekken!’

Veurdat et goed tot de zwoanen deurdrongen is  heurt Pjotr Maans op zien vingers fluiten en weg     i-der. Op noar huus! De zwoanen kieken mekoar aan en schudden heur lange halzen ‘dom hondje’.

Et is mor goed dat de wiend vanuut et noorden komt en toenommen is, want de accu is teruglopen noar 15 procent.‘As we geluk hemmen, kinnen we nog op stroomkracht noar huus kommen Pjotr. Ik heb eileks gien zin om t leste stuk zelf te trappen met zo’n zwoare hond veurop. As de accu leeg roakt, moest mor noast  de fiets lopen!’

Pjotr kikt hum op-en-del aan en denkt: ‘Doe slimmerik. Was guster mor wat lozer west. Wat minder zupen en de kop der beter bij holden! Dan hast dien fiets eerder aan e stroom zet!
Mor ja, as de drank is in de man …….!’

Met dank aan:
Alie de Vries: veur de aanvulling en correctie
Ben de Vries: veur de tekening van Pjotr